Professorale overpeinzingen 2
4 juni 2025
In de krant ...
Er was dat project waarover u geregeld in de krant leest. En aan mij was gevraagd wat ik ervan vond, hoe het verder moest. En dus zat ik op een rijtje met andere mensen die van het onderwerp wisten. Ik legde uit dat de gekozen financieringsvorm grote breukvlakken in de engineeringsopgave aanbracht, zowel qua bouw als qua operatie. En dat de manier van aanbesteden die breukvlakken nog eens versterkte door iedereen prikkels te geven om intern het eigen perspectief te optimaliseren.
Ik werd onderbroken door de professor naast mij. Die zei dat deze aanbestedingen geen enkel probleem waren. Zeer zelden werden dergelijke aanbestedingen door een rechter afgekeurd. Er was dus geen probleem.
Ik beaamde dat juridisch succes duidelijk een lat was waar het project allereerst overheen moest, maar dat er toch een lat was die een stuk hoger lag. Daar waar ontwerp, inkoop, bouw, operatie, beheer en commercie allemaal moesten slagen. En waarbij de randvoorwaarden gecreëerd moesten worden om ze allemaal succesvol te kunnen laten zijn. Als er maar één zou falen, dan zou dat stevige consequenties voor de rest hebben. Iedereen was in deze afhankelijk van het succes van iedereen. Waarop de jurist herhaalde dat het heel simpel was: als de rechter het maar goed vond. En natuurlijk was dat simpele antwoord veel aantrekkelijker voor de mensen die het project uiteindelijk verder moesten brengen.
Het laat de opgave van projectmanagement goed zien. De opgave is om een asset te realiseren waarin iedereen succes kan hebben. Een project is een integratieopgave. Hoe komen we tot een projectplan voor een asset die uiteindelijk voor iedereen werkt?
Als het ding er staat en in operatie is, dan is dat allemaal veel verder uitgekristalliseerd. Natuurlijk schuiven ook dan, zeker in de huidige wereld, de stukken op het bord af en toe. Maar de posities zijn helder. En hoe onze volgende zet zich verhoudt tot de positie van de ander is ook goed te doorzien. In projectmanagement, met een nieuwe of stevig aangepaste asset, zijn grote delen van het speelbord leeg. En moeten nieuw ingevuld worden. Op een manier die voor ieder werkt. Daarom moet de operatie vroeg betrokken worden. Daarom doen we een marktconsultatie of hebben lange-termijn contracten met consultants of engineers. Daarom hebben we onze experts op inkoop, die de markt kennen. En nog zo veel meer. Het geeft iedereen een kennis- en belangenpositie in het project die het mogelijk maakt succes voor elkaar te organiseren.
Tegelijk is de neiging vaak, net als tussen de jurist en mij hierboven, je eigen gelijk vooraan te zetten. En dan loop je het risico dat er een perspectief faalt en daarmee alles. Een enkel perspectief dat faalt, dom ontwerp, slechte leverancier, matige bouwer, risicovolle operatie, lastig te onderhouden, geen geld mee te verdienen, dan blijkt dat altijd samen te hangen met de andere perspectieven en faalt iedereen een beetje. Tegelijk is het logisch dat iedereen vooral gericht is op hun eigen perspectief, simpelweg omdat ze daarvoor aan de lat staan en dat perspectief het beste kennen.
De aanbesteding in het project waarvoor de jurist en ik kwamen opdagen, werd door de rechter goedgekeurd. Maar de synergie van belangen was er wel keurig uitgeorganiseerd. Ik kan u zeggen dat als ik in de krant weer eens lees dat ik toch wel een beetje gelijk had in deze, ik daar weinig genoegen in schep.
Wijnand Veeneman
